Ploegenarbeid en arbeidstijden
Ruime een vierde van de arbeiders in de voedingsindustrie werkt in ploegenverband. Ploegenarbeid houdt gezondheidsrisico’s in: stress, slaapstoornissen en oververmoeidheid, verteringsproblemen, hart- en vaatziekten en op langere termijn zelfs kanker. Het is een mythe dat het menselijk lichaam zich aanpast. Met ouder worden daalt het aanpassingsvermogen nog verder! Er zijn ook sociale risico’s. Zo wordt er vaak gedacht dat werken in ploegen een goed effect heeft op het sociale leven (overdag vrij, ADV dagen, ..). Uit onderzoek blijkt echter dat mensen die in ploegen werken minder vrije weekdagen hebben en een gering aantal vrije weekends.
WAT KAN JE DOEN?
- De maximumgrenzen respecteren die in de CAO zijn afgesproken in verband met ploegenarbeid: maximaal elf uur per dag en vijftig uur per week.
- Gegevens bijhouden van de rotatiesnelheid, reekslengte en roostertype. Dit kan de organisatie een goed beeld geven van de mogelijke (kwalijke) gevolgen van ploegenarbeid.
- Een aantal vuistregels om de gezondheidsrisico’s te beperken:
- Beperk het aantal nachtdiensten tot een minimum. Beperk het aantal opeenvolgende nachtdiensten tot 3 à 4. Organiseer een minimumrust van 56 uur na nachtprestaties.
- Respecteer de herstelrust, ook met terugkomdagen of dagdiensten.
- Begin de ochtendploeg niet te vroeg, niet voor 6u00 (omwille van de REM-slaap). Wisselen om 7u00 is een betere oplossing (ook voor de andere ploegen en de werk-thuis balans).
- Vermijd achterwaartse rotatie: gebruik de opeenvolging vroeg, laat, nacht.
- Hou regelmaat in het ploegrooster aan: vermijd roosterwijzigingen.
- Beperk (nacht)diensten tot maximaal 8 uur, geen overwerk bij de nachtdienst.
- Laat teams toe om hun werkregeling zelf en participatief te ontwerpen.
- Met de brochure ‘Werkbaar werk: ook in ploegen? Hoe ploegenwerk organiseren in de Belgische voedingsindustrie’ biedt Miet Lamberts van het Hoger Instituut voor de Arbeid inzichten in de organisatie van ploegenwerk, wat de potentiële risico’s zijn en hoe je die kan voorkomen of oplossen, rekening houdend met de context van het bedrijf. De keuzemogelijkheden worden op een rijtje gezet, met mogelijke voor- en nadelen. Ook de meer vernieuwende aanpak van ‘zelfroosteren’ bij Milcobel is beschreven. Afsluitend worden enkele basisregels voor een goed ploegenrooster meegegeven. Handig om ploegensystemen aan te toetsen of inspiratie op te doen om ze te verbeteren. http://www.alimento.be/sites/default/files/files/alimento_publication/field_file/Brochure%20ploegenarbeid_NL_0.pdf
HULPMIDDELEN
- Brochure ‘Werkbaar werk: ook in ploegen? Hoe ploegenwerk organiseren in de Belgische voedingsindustrie’: http://www.alimento.be/sites/default/files/files/alimento_publication/field_file/Brochure%20ploegenarbeid_NL_0.pdf
ONDERSTEUNINGSAANBOD VAN Alimento
- Bespreking met collega’s uit de sector: Lieve Ruelens, lieve.ruelens@alimento.be, 0472 11 86 22